Propolis - kit pszczeli

 

Propolis (kit pszczeli) wytwarzany przez pszczoły z substancji żywicznych młodych pączków roślin

(głównie: topoli - kolor brązowy, brzozy - czarny, olchy - kolor żółty).

Kolor propolisu zależy głównie od tego z jakiej rośliny został pozyskany.

Pszczoły zbierając te substancje mieszają ze swoją śliną i znoszą do ula. Przyniesiony na obnóżach propolis jest

zdejmowany przez pszczoły ulowe w miejscu przeznaczenia. Operacja może trwać do 48 godzin.

Ciepły kit pszczeli jest kleisty, dzięki czemu idealnie nadaje się do oblepiania ramek oraz ścian ula.

Zbieranie propolisu jest czynnością bardzo żmudną i spracowującą, dlatego pracę z tym związaną wykonują najstarsze pszczoły.

Używany jest przez pszczoły w celu uszczelnienia gniazda, do jego dezynfekcji przeciwko grzybom i bakteriom

oraz do polerowania komórek plastra przed złożeniem do nich jaj przez matkę. W zależności od cechy danej pszczoły,

jedne kitują lepiej inne gorzej, a niektóre wcale. Kit pszczeli dobrze rozpuszcza się w alkoholach, acetonie i chloroformie.

Nie jest prawie wcale rozpuszczalny w wodzie. Jest dużo twardszy i odporniejszy na temperaturę niż wosk.

Konsystencja propolisu zależy od warunków otoczenia.
W temperaturze niższej od 15°C jest twardy i kruchy, w 35°C mięknie, w 70°C staje się półpłynny ,

a w temperaturze około 100°C ulega stopieniu.

Jak widzimy jest produktem bezpostaciowym o bardzo charakterystycznym zapachu oraz gorzkim i piekącym smaku.


Po roku przechowywania kit pszczeli traci częściowo swoją aktywność biologiczną, po dwóch latach nie wykazuje jej prawie wcale.

 

Skład propolisu zależy od miejsca jego pochodzenia:

50–55% żywicy;
30–40% wosku roślinnego i wosku pszczelego;
5–10% olejków eterycznych;
białka (pyłek);
mikroelementy (Cu, Si, Mg, Mn, Zn);
witaminy z grupy E, H, P i B.

Właściwości biologiczne propolisu

  • działanie antybiotyczne - hamowanie rozwoju i całkowite zniszczenie bakterii, grzybów, wirusów i pierwotniaków
  • działanie odnawiające - odnowa tkanki miękkiej, łącznej, chrzęstnej, kostnej i zębowej
  • działanie na układ immunologiczny - regulacja układu immunologicznego (działanie immunoregulujące), m.in. zabezpieczenie organizmu przed zakażeniem drobnoustrojami
  • działanie przeciwnowotworowe - hamowanie rozwoju hodowli tkankowych nowotworów ludzkich i zwierzęcych
  • działanie przeciwutleniające - wychwytywanie (zmiatanie) wolnych rodników, to jest zabezpieczenie białek przed peroksydacją
  • działanie miejscowo znieczulające
  • działanie na układ sercowo-naczyniowy - wzmaganie akcji serca, regulacja ciśnienia krwi, uszczelnianie naczyń włosowatych
  • działanie na ośrodkowy układ nerwowy - rozkurcz mięśni gładkich, zmniejszanie ruchliwości spontanicznej (działanie uspokajające)
  • pozostałe działania -  hipoglikemiczne, antyagregacyjne, żółciotwórcze, żółciopędne, ochraniające tkankę wątrobową, zabezpieczające przed promieniowaniem jonizującym


Przed leczniczym zastosowaniem propolisu, należy się najpierw upewnić, czy nie jesteśmy na niego uczuleni!

Na propolis uczulonych jest 0,84% zdrowych ludzi i 2,44% pacjentów oddziałów dermatologicznych. 
Możemy to sprawdzić poprzez pocieranie propolisem delikatnych części dłoni i obserwowaniu czy nie występuje reakcja alergiczna (zaczerwienienie, swędzenie).


Podatne na alergię propolisową są zwykle osoby uczulone na użądlenia pszczół, inne produkty pszczele,

cierpiące na alergiczne schorzenia skóry i dróg oddechowych. Nadwrażliwość na propolis może także występować u osób uczulonych na leki, kosmetyki, detergenty i olejki eteryczne.

 

     Poniżej znajdują się najczęściej przyrządzane mikstury z propolisu :

 

EEP Etanolowy Ekstrakt Propolisowy: 50 g rozdrobnionego propolisu, 500 cm3 alkoholu etylowego 70%

(350 ml spirytusu i 150 ml przegotowanej wody) - pozostawić w temperaturze pokojowej, bez dostępu światła, przez ok. 14 dni - codziennie wstrząsać. Wstawić na 24 godziny do lodówki. Przecedzić.

Przechowywać w temperaturze pokojowej w ciemnym szklanym naczyniu nie dłużej jak 6 miesięcy.

 

Dlaczego EEP nie powinno zawierać więcej jak 70% alkoholu?

Ponieważ w wyższym stężeniu występuje szybsza denaturacja białek zawartych w propolisie. Ponadto wosk częściowo rozpuszcza się w alkoholu,

a zmniejszając jego moc do 70% otrzymujemy optymalne rozwiązanie zapobiegające rozpuszczaniu wosku.

W EEP zależy nam głównie na rozpuszczeniu kitu pszczelego.

 

Najłatwiejszym sposobem rozdrobnienia propolisu jest jego kruszenie po wcześniejszym schłodzeniu (lub zamrożeniu),

ponieważ ciepły propolis jest kleisty i ciągnący. Czym lepiej rozkruszony propolis, tym szybciej się rozpuści w pokojowej temperaturze.

Po rozpuszczeniu, a następnie schłodzeniu mikstury, zbędne zanieczyszczenia można łatwo przecedzić przez sitko wyłożone gazą lub watą.

 

Maść propolisowa: do sporządzenia maści propolisowej potrzebujemy dwóch składników: 100ml nalewki propolisowej EEP i 100g wazeliny. Etanolowy ekstrakt propolisowy należy odparować do uzyskania gęstej cieczy. W tym celu najlepiej nalać 100ml EEP do naczynia,

które umieścimy w drugim z gorącą wodą. Po uzyskaniu odpowieniej konsystencji dodajemy 100g wazeliny i mieszamy.  Gotowe.
     

Skład chemiczny EEP

  •  77% związki fenolowe (ponad 100)
    - kwasy fenolowe (benzoesowy, cynamonowy, kawowy, ferulowy)
    - alkohole fenolowe, estry aromatyczne, aldehydofenole, ketofenole, estry aromatyczne, kumaryny
  •  8% flawonoidy (ponad 60)
    - chryzyna, tektochryzyna, akacetyna, galangina, kemferol, kwercetyna, pinostrobina, pinocembryna, pinobanksyna
  •  1% terpeny
    - geraniol, nerol, borneol, farnezol, skwalen
  •  10% substancje lipidowo-woskowe
    - kwasy tłuszczowe nienasycone (linolowy, α-linolenowy, arachidonowy)
    - alkohole wodorotlenowe
    - estry (palmityniany metylowe i etylowe)
    - węglowodory
    -sterole (lanosterol) 
  •  1% mikroelementy
    - mangan, cynk, miedź, żelazo, krzem, glin
  •  3% inne substancje
    - witaminy (grupa B)
    - białka i enzymy
    - wolne aminokwasy
    - cukry

Przepisy na zastosowanie Etanolowego Ekstraktu Propolisowego (EEP):

  • do kompresów i przemywania ran, stłuczeń, oparzeń: do 100 ml przegotowanej wody wlać 1 ml nalewki.                                                 Do wykonywania kompresów (na stłuczenie) zamoczyć kilka warstw gazy i nałożyć na chore miejsce.
  • grzybica międzypalcowa (Trichophyton mentagrophytes lub Epidermophyton floccosum): przemywać rozcieńczoną nalewką 1:50 palce nóg
  • rany żylakowe: przykładać kompresy nasączone rozcieńczoną nalewką 1:50, owinąć bandażem
  • rany, owrzodzenia u zwierząt: przemyć chore miejsce rozcieńczoną nalewką, posmarować nalewką, po wyschnięciu nałożyć maść
  • paradontoza, zapalenie jamy ustnej: do ½ szklanki letniej wody dodać 40 kropli nalewki. Płukać jamę ustną kilka razy dziennie
  • wrzody żołądka i dwunastnicy. Na łyżeczkę miodu nakropić 20 kropli nalewki. Spożywać 3 razy dziennie 20 minut przed jedzeniem
  • przy stanach zapalnych żołądka i jelit, początkowym stadium choroby wrzodowej żołądka wspomagająco: do połowy szklanki wody, herbaty lub innego płynu wkropić 20-40 kropli nalewki. Pić 2-3 razy dziennie 20-30 minut przed jedzeniem
  • grypa, katar, przeziębienia górnych dróg oddechowych, nieżyty, angina: 15-20 kropli na łyżeczkę cukru 3 razy dziennie.
  • grypa, katar, przeziębienia górnych dróg oddechowych, nieżyty, angina: 30 kropli na 200 ml ciepłej herbaty do płukania gardła i popijania.
  • zapalenie krtani, tchawicy: zaparzyć herbatę z rumianku, dodać 50 kropli nalewki. Płukać gardło 3 razy dziennie
  • inhalacje. Do talerza z gorącą wodą wlać 40-50 kropli nalewki, używać do inhalacji pod ręcznikiem
  • grypa, przeziębienia: zaparzyć herbatę z rumianku, dodać 2 łyżki miodu, soku z połowy cytryny, 40 kropli nalewki propolisowej. Pić 3 razy dziennie
  • przeziębienie, grypa: na łyżeczkę miodu wkropić 20 kropli nalewki. Spożywać powoli 3 razy dziennie
  • zapalenie prostaty: zażywać dwa razy dziennie po 20 kropli nalewki na łyżeczkę miodu lub ½ szklanki wody, mleka lub innego napoju
  • nadciśnienie tętnicze: zażywać raz dziennie 30 kropli nalewki na łyżeczkę miodu lub ½ szklanki wody, mleka lub innego napoju
  • zapalenie pęcherza, cewki moczowej: zażywać po 15 kropli nalewki 4-5 razy dziennie
  • propolis na nagniotki, odciski: odpowiednią do wielkości odcisku ilość kitu (1-3 gram) ugnieść w palcach dla uzyskania dużej plastyczności. Następnie nałożyć cienki plaster propolisu na odcisk i zabandażować. Po kilku (3-4) dniach zdjąć opatrunek a z nim nagniotek. Zalecane jest przed nałożeniem propolisu, dobrze odcisk wymoczyć w osolonej, gorącej wodzie, aby zmiękczyć nagniotek.

Przepisy na zastosowanie maści propolisowej:

  • oparzenia, skaleczenia, odmrożenia, rany, czyraki, wrzody, odleżyny: nakładać na chore miejsca cienką warstwę maści dwa razy dziennie
  • grzybica międzypalcowa: smarować chore miejsce

Przepisy na zastosowanie surowego propolisu:

  • zapalenie jamy ustnej, paradontoza, zapalenie tchawicy: w ciepłych rękach uformować kulkę z propolisu. Żuć kilka razy dziennie.
  • ból zęba: uformować grudkę z propolisu i włożyć do dziury w bolącym zębie (dawniej tak robiono, teraz już chyba nikt nie ma dziur w zębach)

 

Należy zwrócić uwagę na to, że nałożona na noc maść propolisowa może pobrudzić naszą pościel, a nalewka propolisowa po odparowaniu spirytusu pozostawi ślad propolisu.